مداری که در زیر شماتیکش رو ملاحظه می کنید می تونه سرعت یا دور یک فن DC رو کنترل کنه. این مدار در سایت pcbheaven معرفی شده و ما اون رو بستیم و عملکردش رو بررسی کردیم.

کنترل دور فن

قبل از هر چیز دقت کنید که این فن دو سیمه س و تاکومتر نداره.
کارکرد مدار خیلی ساده س و دردسرهای کنترل سرعت فن با PWM رو نداره.
ولتاژ بیس ترانزیستور به کمک یک ولوم یا پتانسیومتر تعیین می شه و در نتیجه جریانی که از فن می گذره تغییر می کنه و باعث می شه دورش کم و زیاد بشه.
با بالا رفتن جریانی که از کلکتور می گذره ولتاژی که روی امیتر میفته بیشتر می شه و بنابراین بین کلکتور و امیتر ترانزیستور اختلاف ولتاژ کمتری ایجاد می شه و این به این معنیه که هر چه سرعت فن بالاتر باشه اتلاف حرارتی کمتری روی ترانزیستور داریم و بازده بیشتر می شه، و به همین ترتیب اگه دور فن کم باشه ترانزیستور گرمای بیشتری تولید می کنه.
بنابراین ترانزیستور باید مطابق با جریان فن انتخاب بشه و در صورت نیاز هیت سینک هم به کار بره.
درباره خازن C1 هم باید گفت که وجودش الزامی نیست و جلوی نوسانات رو می گیره و اگه با اسیلسکوپ نگاه کنید می بینید که بدون این خازن شکل موج ولتاژ فن دارای ریپل هست.